Życiorys generała

W miasteczku Szczerzec pod Lwowem, 31 marca 1892 roku urodził się Stanisław Maczek. Do gimnazjum chodził w Drohobyczu, następnie studiował polonistykę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego W tym czasie odbył przeszkolenie wojskowe i pierwsze ćwiczenia w Związku Strzeleckim. Służbę w legionach Piłsudskiego uniemożliwiło mu powołanie do armii austriackiej.
W wojnie światowej 1914-18 walczy na froncie włoskim, w formacji wysokogórskiej, w pułku strzelców tyrolskich, dosłużył się stopnia porucznika. Zakończenie wojny 11 listopada 1918 roku zastało go wysoko w Alpach.
Dochodziły tu wiadomości o zajęciu Lwowa przez Ukraińców. Austria rozsypywała się. 14 listopada w Krośnie stanął do raportu u dowódcy garnizonu, i … został dowódcą kompanii krośnieńskiej odsieczy dla Lwowa, w stopniu porucznika.
Na zimę 1919 – 20 zabrano czasowo Stanisława Maczka do Oddziału Operacyjnego Sztabu 2 Armii. Rozpoczęła się walka z Rosjanami (bolszewikami) 1920. S. Maczek walczył z Rosjanami na południu Polski.
1.VIII.1923 został mianowany podpułkownikiem Sztabu Generalnego i skierowany do Wyższej Szkoły Wojennej. W okresie międzywojennym pracował jako zawodowy wojskowy. W październiku 1938 roku w uznaniu jego osiągnięć i zainteresowań otrzymuje dowództwo pierwszej w Polsce wielkiej jednostki motorowej -10 Brygady Kawalerii
We wrześniu 1939 roku brygada walczyła w dyspozycji Armii “Kraków” osłaniając tę armię od strony Nowego Targu, przed silnym atakiem niemieckim pancerno-motorowym. Głównym zadaniem było zatkanie wąwozów górskich i zatrzymanie nieprzyjaciela, aby nie wyszedł na tyły wojsk polskich. Od 12 do 17 września 1939 roku brygada przechodziła do obrony Lwowa.
Po ataku Związku Radzieckiego na Polskę został wydany rozkaz dla 10 Brygady Kawalerii – odstąpienia od Lwowa i wyprowadzenia brygady na Węgry, ratując najlepiej wyćwiczony element Wojska Polskiego. Zakończyła się kampania wrześniowa. Z przygodami, w pierwszej kolejności żołnierze brygady uciekli do Francji.
We Francji jako generał brygady został dowódcą obozu w Coetquidan, jednak w trosce o swoich żołnierzy uzyskał zgodę gen. Sikorskiego na zbieranie ich w całości w Painpont i Campeneac, tworząc ośrodek kawalerii i broni pancernej. Francuzi nie sprzyjali tworzeniu tak kosztownego wojska polskiego. Dopiero w marcu 1940 roku dali kilkanaście starych czołgów, strzelnicę czołgową, kilkanaście samochodów i motocykli i rozpoczęto przeszkalanie załóg czołgowych w nowym ośrodku na południu Francji. Niestety nie można było się doprosić Francuzów o kilka ckm-ów i dział polowych, czy przeciwpancernych.

Dopiero gdy ruszyła niemiecka ofensywa majowa 1940, Francuzi przysłali lepsze uzbrojenie. Natychmiast, na alarm formowano polską dywizję lekką motorową, uzupełniając stany bojowe. Gdy 10 „brygada” kawalerii już pancernej dotarła na front, sąsiadujące jednostki francuskie istniały tylko na papierze, front francuski załamał się i jedynie bezładne linie cofającej się piechoty utrudniały poruszanie się polskiej brygadzie. Po kilku na ogół szczęśliwych akcjach, w następstwie otoczenia przez Niemców, gen. Maczek podjął decyzję zniszczenia reszty sprzętu, podzielenia pozostałych 500 żołnierzy na grupki, po kilka osób i przedzierania się na południe do „francuskiej” Francji. Po pokonaniu licznych trudności żołnierze brygady dotarli przez Afrykę i Portugalię do Wielkiej Brytanii.
Gdy generał Maczek przybył do Londynu, natychmiast na dworcu kolejowym jego żołnierze przebrali go w czarną kurtkę skórzaną i beret pancerniaka. Stanisław Maczek przekonał gen. Sikorskiego do tworzenia wojsk pancernych. W lutym 1942r. gen, Maczek objął dowództwo 1 Dywizji Pancernej tworzonej na obszarze Szkocji. Anglicy mieli bardziej praktyczne podejście niż Francuzi, udostępnili Polakom ośrodek szkolenia i powoli wyposażyli w bron pancerną. Kiedy nadszedł dzień inwazji na Francję w 1944r., Polacy mieli swoją 1 Dywizję Pancerną, wyposażoną przez Brytyjczyków w nowy sprzęt. Do 1 Dywizji napływali ochotnicy z Francji oraz spośród Ślązaków, jeńców z armii niemieckiej.
W dniu 1 sierpnia 1944 roku dywizja w składzie 2 korpusu kanadyjskiego, rozpoczęła swój udział w inwazji na kontynent europejski, cały czas w natarciu. Dywizja odniosła wiele znaczących sukcesów w bitwie pod Falaise, gdzie zamknęła “worek” wojsk niemieckich we Francji: broniąc wzgórze nr 262 zatrzymał większość wojsk Wehrmachtu. Polsce żołnierze wyzwalali tereny w Belgii i w Holandii. Szczególnie zapisała się w pamięci Holandii, ponieważ szybki atak Polaków uratował przed zniszczeniem Bredę w październiku 1944r. ( „dziękujemy wam Polacy”)

Wielkim wydarzeniem dla dywizji było wyzwolenie 17 kwietnia 1945 roku w Niederlangen i Oberlangen, (w Niemczech) obozu 1700 polskich kobiet, żołnierzy Armii Krajowej z Powstania Warszawskiego
Na początku maja 1945 dywizja dotarła do bazy Kriegsmarine (floty niemieckiej) w Wilhelmshaven, gdzie generał przyjął kapitulację dowództwa twierdzy bazy Kriegsmarine.
W dniu 19 maja 1945 roku w miasteczku niemieckim Haren, wcześniej zdobytym przez 1 Dywizję Pancerną, położonym w Dolnej Saksonii, gen. Stanisław Maczek i jego żołnierze, stworzyli tymczasowe lokum dla Polaków, jeńców byłych niemieckich obozów, żołnierzy którzy nie mieli dachu nad głową. W miasteczku mieszkało ok. 5000 Polaków. Miasteczko początkowo nosiło nazwę Lwów, nazwę Maczków nadał miasteczku gen. Tadeusz Bór-Komorowski. W Maczkowie były polskie nazwy ulic: Jagiellońska, Legionów, Mickiewicza. Okupacja polska terenów Dolnej Saksonii trwała 2 lata.
W czerwcu 1947 roku 1 Dywizja została przerzucona do Anglii, gdzie nastąpiła jej demobilizacja i rozbrojenie.
1 VI 1945 roku Stanisław Maczek został mianowany generałem dywizji, a już od maja 1945 roku do czerwca 1947 dowodził I Korpusem Polskim.
Po wojnie mieszkając w Edynburgu generał nie brał czynnego udziału w życiu politycznym emigracji polskiej w Anglii. W 1993 r. gen. St. Maczek został odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Wałęsę Orderem Orła Białego. W międzyczasie, gdy dywizja generała Maczka otrzymała honorowe obywatelstwo miasta Bredy, podpisane przez 40.000 mieszkańców, władze nowej Polski “pozbawiły” generała Maczka obywatelstwa polskiego. Generał Maczek żył 102 lata, zmarł 11 XII 1994 roku. Został pochowany wśród swoich żołnierzy na cmentarzu w Bredzie.